Wim Zwiers: "Ariette"

Deze ets maakte Wim Zwiers in 1976, een ingetogen figuurstudie. Met een minimum aan lijnen zet hij de figuur in de ruimte, het gezicht discreet buiten beeld latend, zonder dat dat ten koste gaat van de compositie. Het formaat is bescheiden: 16x12,5cm (hxb).

Nicolaas Wijnberg: Vrouw met brief

Ook deze kleurenlitho is er een uit de serie Schildersprenten uit 1947. Deze is van de hand van Nicolaas Wijnberg, die behalve beeldend kunstenaar ook choreograaf was. Hij was medeoprichter van het Scapino Ballet. De hier getoonde prent meet 39x28 cm (hxb).

Debora Duyvis: Bonifacio

Deze kopergravure maakte Duyvis in 1928. De versie uit 1932 plaatste ik al eerder. De oudere meet 26x21 cm (hxb) en vertoont ook de typerende lineaire stijl die kenmerkend is voor veel van haar kopergravures.

Jan van Keulen: Slapende vrouw

Je krijgt de neiging je even uit te rekken bij de aanblik van deze kleurenlitho van Jan van Keulen. Deze verscheen in de serie Schildersprenten in 1947. De afmetingen zijn 32x36 cm (hxb). Van Keulen was o.m. grafisch vormgever van het tijdschrift De Groene Amsterdammer.

Engelien Reitsma-Valença: "Elspeet"

Een kleine kopergravure (10x16 cm, hxb) van deze excellente grafica. Zij gunt ons, uit de verte, een blik op het Gelderse dorpje Elspeet, zoals het er in 1946 uitzag. Ook nu nog is een deel van Elspeet beschermd dorpsgezicht. Dit exemplaar is gesigneerd en genummerd 39/50.

Charles Eyck: Agave en huizen

De laatste van drie nieuwjaarswensen voor de gouverneur van de Nederlandse Antillen, Teun Struycken (1906-1977). Deze was gouverneur van de Antillen van 1951 tot 1956 en bekleedde zowel daarvoor als daarna diverse ministersposten. Het is weer een schaafprent, die dateert uit 1956; de afdruk meet 11x18 cm (hxb). Ook deze afbeelding zal aan het landschap van Curaçao ontleend zijn.

Wim Zwiers: Kinderportret

'n Heel vroeg werk van Zwiers, deze ets uit 1945. De ca. éénjarige (ik ben  niet zo goed in het schatten van leeftijden) kijkt ons doordringend en onderzoekend aan. Inmiddels is deze onbekende ook al weer met pensioen. De ets, die 29x22 cm (hxb) meet, is voluit gesigneerd in de plaat; later ontwikkelde Zwiers daarvoor een handzamer monogram. Buiten beeld is ook nog een signatuur in potlood aanwezig.

Raph de Haas: Zonder hoofd

Een surrealistische litho: onthutste zon (of maan?) kijkt neer op lichaam zonder hoofd. Het is een werk van Raph de Haas, zoon van Aad en Nel de Haas-Koekman. Het jaar van ontstaan is mij niet bekend, noch de eigenlijke titel. De afmetingen zijn 19x15 cm (hxb).

Aimée Crince le Roy: "De antiquaar"

Uit de hoogtijdagen van de vaste telefonie, deze grote houtsnede van Crince le Roy van een antiquaar die zo te zien een belangrijke klant aan de lijn heeft. Op de achtergrond een boekenkast met rechtsboven een aantal Russische titels. Als gezegd, 'n grote prent: 55x45 cm (hxb). Genummerd 7/15 en gedateerd 1965.

Cor de Wolff: "Tamme beesten"

De Wolff laat hier zijn fantasie geheel de vrije loop. Op het eerste gezicht doet de prent abstract aan en het kost enige moeite de "tamme beesten" te onderscheiden. Zo heel tam zien ze er trouwens niet uit. Deze ets meet 12x16 cm (hxb) en is niet gedateerd, maar vermoedelijk gemaakt in de jaren '50.

Kuno Brinks: Liggend naakt

Deze schitterende kopergravure maakte Brinks in 1935. Ook hier de typerende techniek van evenwijdige lijnen, geen kruisarcering, wat een heel fluwelig effect geeft. De prent meet 13,5x21 cm (hxb), in potlood links onder "eigen druk".

Lou Strik: Zwevende huisvader

Deze kleine kopergravure (9,5x7cm hxb, jaartal mij niet bekend) toont een brave huisvader die het luchtruim gekozen heeft, gadegeslagen door zijn verbouwereerde echtgenote. Zijn wat verwijtende blik doet vrezen dat hij niet van plan is snel weer in zijn huiskamer te landen...

W.J. Rozendaal: "Don Q"

Een vroege houtgravure van Rozendaal in zijn minutieuze stijl. We zien de edelman Don Quijote met zijn assistent Sancho P. door het landschap van La Mancha hobbelen op weg naar het volgende avontuur. De prent is gemaakt in 1928 en meet 20x17 cm (hxb).

Jan Battermann: Liefdespaar

Een vroege linogravure in twee kleuren. Deze dateert uit 1957 en meet 20x14cm (hxb). Battermann ging zich pas op latere leeftijd met grafische technieken, hoofdzakelijk hoogdruk, bezighouden. Daarvóór was hij vrijwel uitsluitend als schilder actief.

Hub Levigne: Kop van een oude visser

Deze kopergravure maakte Levigne in 1944 voor de VAEVO, de in 1908 opgerichte Vereniging tot Bevordering van het Aesthetisch Element in het Voortgezet Onderwijs. Die bestaat geloof ik niet meer... De afmetingen zijn 23,5x18 cm (hxb).

Willem Weverling: "La femme et le serpent"

'n Tweede lino van Weverling, ook met een Franse titel. Mede gezien de verleidelijke blik van de slang ben ik geneigd te denken dat we hier met de bijbelse Eva van doen hebben. De prent meet 27x13 cm (hxb), is genummer "6/10" en gedateerd "1945".

Wim Zwiers: "3 Gratiën"

Door het driemaal afdrukken van één linosnede creëerde Zwiers in 1960 dit trio Gratiën, dat misschien niet aan ieders criteria van sierlijkheid beantwoordt. Drie Gratiën met een knipoog, zullen we maar zeggen. De afzonderlijke lino meet 13,5x7,5 cm (hxb), de compositie van drie komt op 14x24 cm (hxb).

Cor de Wolff: "Breda Oranjestad"

Een feestelijke houtgravure (15x21,5cm, hxb) ter gelegenheid van het 700-jarig bestaan van de stad Breda in 1952. Een hossende menigte en het turfschip domineren het beeld. Inmiddels zijn we alweer 60 jaar verder...

Ru van Rossem: "The crucifixion"

Iets heel anders, een crucifix uit 1954 in gemengde techniek (houtgravure en daaroverheen kopergravure) van Ru van Rossem. De lijnen van de diepdruk zijn hier en daar zeer zwaar en liggen dik op het papier, hetgeen alleen door heel diep te graveren bereikt kan worden. Van Rossem woonde en werkte in die tijd in Engeland, vandaar de betiteling in het Engels. Deze prent meet 25,5x16cm (hxb) en is genummerd 38/50. 

W.J. Rozendaal: Liggend naakt met stoomschip

Nog maar 'n Rozendaal: deze houtgravure van bescheiden formaat (8x11cm, hxb) staat in de eerder genoemde oeuvrelijst van de hand van C.J. Asselbergs omschreven als "Liggend naakt met stoomschip op de achtergrond". Daar is geen speld tussen te krijgen. Deze prent dateert van 1940 en is ook exemplarisch voor de expressieve periode van Rozendaal.

Aimée Crince le Roy: "Examen 1987 no. III"

Een grote houtsnede (of lino?), uiteraard verwant aan de al eerder afgebeelde "Examen 1987 no. I". Ook weer zo'n monumentale prent met kenmerkende brede contouren (45x62cm, hxb). De geportretteerde kandidaat lijkt het al zo'n beetje te hebben opgegeven, maar is inmiddels misschien toch wel goed terecht gekomen... Gesigneerd en genummerd 1/9.

Jeu Giebels: Huizen

Nog net figuratief deze ets aquatint van de Limburgse kunstenaar Jeu Giebels (1928-2010); 'n kleine prent (10x14cm hxb) met een wat mistroostige sfeer. Het platteland in verval? De datering moet zo rond 1985 liggen. Gesigneerd en genummerd 2/25.

Charles Eyck: Cactus aan zee

Weer zo'n schaafprent van Charles Eyck, een nieuwjaarswens voor de gouverneur van de Nederlandse Antillen. Ook deze is gedateerd "kerstmis 1953", hij maakte er dat jaar dus (tenminste) 2 voor de gouverneur, deze in de vorm van een Antilliaans (Curaçaos) landschapje met uitzicht op zee. De afmetingen van de prent zijn 14,5x15cm (hxb).

Cor de Wolff: "Redenaar"

Een ets (droge naald?) dit keer van Cor de Wolff, waarschijnlijk uit de jaren '50, een driftig gesticulerend mannetje, dat zichzelf graag hoort praten, zo te zien. De Wolff was een meester in karikaturale uitbeelding, vaak ook met een sarcastische ondertoon. Het prentje meet 15x9cm (hxb).

W.J. Rozendaal: Zittend naakt met poes

Deze houtgravure maakte onderdeel van een mapje, uitgegeven door de Eenhoornpers in Breda in 1945. Verder bevat die map 12 lijncliché's naar tekeningen. De ietwat dubbelzinnige titel is ontleend aan de oeuvrelijst, samengesteld door ir. C.J. Asselbergs bij gelegenheid van een overzichtsexpositie in 1959/60. Deze prent meet 14,8 x 11,2 cm (hxb).

Wim Zwiers: "Princes"

Deze litho van Zwiers dateert meen ik uit de jaren '50; de hier gebruikte techniek geeft een fraai effect van gewassen inkt, waarbij ook nog in de steen gekrast is om scherpe witte lijnen te krijgen. Het resultaat is een innemend portret. De prent is gesigneerd, getiteld "Princes" (sic) en genummerd 39/21.

Willem Weverling: "Baigneuses"

Van deze Willem Weverling heb ik kunnen achterhalen dat hij in 1902 in Den Haag geboren is, en als kunstenaar -hij was ook schilder en beeldhouwer- lid was van o.a. de Haagse Kunstkring. Hij maakte een hele serie linosneden (of houtsneden?) in deze trant, soms, zoals ook deze, met een Franse titel. De prent meet 23x15cm (hxb), is gedateerd "1945" en genummerd "8/10".

L. Wenckebach: Jonge olifant

Deze ets uit 1941 meet 17x13cm (hxb) en toont een aandoenlijk jong olifantje. Over de kunstenaar (signatuur R. Wenckebach) heb ik geen details kunnen vinden. Nadere informatie altijd welkom.

Naschrift: een oplettende beschouwer wees erop dat de initiaal van de signatuur ook gelezen kan worden als "L"; dat klopt dan ook met de vermelding op de achterkant van de prent, t.w. "Lous Wenckebach". Enig speurwerk leert dat het hier Loes van der Horst-Wenckebach (1919-2012) betreft, een dochter van Ludwig Oswald Wenckebach (1895-1962).

Fokko Mees: "De geboeide"

Een expressieve houtsnede of houtgravure (jaar mij niet bekend, genummerd 21/25) van de in Nederlands-Indië geboren graficus/schilder/tekenaar Fokko Mees (1887-1968), telg uit het bankiersgeslacht Mees. Afmetingen van de afbeelding zijn  18x13cm (hxb). Mees is ook bekend als boekillustrator en exlibrisontwerper.

Jan Battermann: Abstracte compositie

Bij wijze van uitzondering een abstract werk, een houtgravure in vier kleuren van Jan Battermann. De prent dateert uit 1959 en werd oorspronkelijk gebruikt voor een nieuwjaarswens (daarvan maakte hij er vele) van een particuliere opdrachtgever. Het is een kleine maar zeer fraaie en technisch knappe gravure, waarvan de afmetingen 15x10cm (hxb) bedragen.

Debora Duyvis: "Ibiza"

Na Bonifacio een tweede mediterraan dorpsgezicht van Debora Duyvis. Deze kopergravure meet 34x25cm (hxb) en is gemaakt in het jaar 1937. Typerend voor haar stijl zijn de lineaire benadering en de parallelarcering, maar ook de grote witte partijen. Toen was het nog rustig op Ibiza...

J.J. Aarts: Grondwerkers

Een ets uit het eerste decennium van de 20e eeuw van J.J. Aarts (1871-1936). In deze periode legde hij zich vrijwel uitsluitend toe op het uitbeelden van polderwerkers en landarbeiders. Deze prent (jaartal onbekend) is daarvan een voorbeeld. In 1911 werd Aarts benoemd tot hoogleraar van de graveerklasse van de Rijksacademie in Amsterdam. Het formaat van de ets is 24,5x15,5 cm (hxb).

Gène Eggen: Vrouw in landschap

Grote houtsnede in de voor Eggen typerende spontane stijl. De vrouw staat zelfbewust maar ook kwetsbaar in het landschap, een afgrond met een dreigende wolkenlucht. De prent meet 42x24,5 cm (hxb) en is gedateerd "1979" en genummerd "9-50".

Wim Zwiers: "Dr. Willem Drees aetatis suae 100"

Bij alle gedoe rond de AOW is een portret van Willem Drees (1886-1988) wel op zijn plaats. Dit portret toont de doorleefde trekken van de oude PvdA-voorman en geestelijk vader van de AOW op 100-jarige leeftijd. Wat hij van de huidige ontwikkelingen zou hebben gevonden, zullen we nooit weten... Het is een linogravure uit 1986, van 27,5x23cm (hxb), in een oplage van 100 exemplaren; dit is nr. 23.

W.J. Rozendaal: Affiche

Een affiche dit keer van Rozendaal, een hoogdruk, vermoedelijk lino, in kleur met typografische tekst. De afmetingen zijn 48x33cm (hxb), de oplage bedroeg 60 exemplaren. Dit affiche is exemplarisch voor Rozendaals stijl van na de oorlog, veel expressiever en losser dan de minutieuze houtgravures van de jaren '20 en '30.

Charles Eyck: Antilliaanse

Bij Eyck's ets Oude man met hoed  meldde ik al dat mij van deze kunstenaar een aantal nieuwjaarswensen in schaaftechniek bekend zijn. In ieder geval maakte hij er in de jaren '50 drie voor de gouverneur van de Nederlandse Antillen. Als gezegd worden deze prenten vaak ten onrechte voor hout- of linosneden aangezien. Hier de eerste uit 1953, met daaronder de weergave van het tekstgedeelte. De afdruk meet 14,5x15cm (hxb).

Han Jelinger: Maasbrug Maastricht

Een grote ets-aquatint (31x57,5 cm hxb) van de hand van de Maastrichtse kunstenaar Han Jelinger (1895-1961). We zien de brug van de noordelijke zijde, met in de skyline o.a. de Onze Lieve Vrouwe basiliek met de karakteristieke torens. Een detail rechtsboven in de prent toont het gevelopschrift "Patisserie H. Alberts". Dit geeft wellicht een aanwijzing omtrent de datering.

Nel de Haas-Koekman: 2 etsen

Bij toeval gevonden deze twee etsen van Nel Koekman. Zij was de echtgenote van de bekendere Aad de Haas. Haar eigen kunstenaarschap gaf zij op om dat van haar man te steunen. Na zijn plotselinge dood in 1972 werkte Nel onafgebroken door om Aads werk voort te zetten en zijn artistieke nalatenschap te beheren en te verbreiden. In het Glaspaleis Schunck (architect Frits Peutz) is nog t/m 17 juni 2012 een tentoonstelling gewijd aan haar te zien. De hieronder getoonde bosgezichten meten resp. 25x10,5 en 25x12,5 cm (hxb).

W.J. Rozendaal: "The cutaway"

Een fraaie houtgravure (20x16 cm hxb) van Rozendaal uit 1931. De titel "The cutaway" slaat op het type jas dat de man draagt, in het Nederlands een slipjas genaamd. "Cutaway" staat hier misschien ook wel symbool voor de buitenmaatschappelijke positie van de woonwagenbewoner. Vermeldenswaard is dat op de achtergrond kasteel Neercanne (bij Maastricht) figureert, dat Rozendaal in 1927 ook in twee afzonderlijke prenten heeft uitgebeeld. Deze houdt u nog tegoed.

Aimée Crince le Roy: "Examen 1987 no. I"

Nu de eindexamens net achter de rug zijn, is deze grote kleurenhoutsnede wel toepasselijk. Deze kandidate straalt niet bepaald zelfverzekerdheid uit, eerder berusting, maar misschien haalt ze het net... Grote prent: 61x45cm hxb, gedateerd 1987.

Cor de Wolff: "Fabeldier"

Kleine (11,5x17cm hxb) expressieve houtsnede in 4 kleuren van de graficus Cor de Wolff. Geboren in Zeeland, woonde en werkte hij het grootste deel van zijn leven in Amsterdam. Hij kreeg les van o.a. Chris Lebeau en onwikkelde een herkenbare, uitbundige en soms wat bizarre stijl, waarin met name de wonderlijke vormen van de mens- en dierfiguren opvallen. Naast de houtsnede beoefende hij ook veelvuldig de etstechniek.

Aad de Haas: Twee vrouwen

Van dit soort lino's heeft De Haas er tientallen, misschien honderden, gemaakt. Deze is gedateerd 1962, de titel is mij niet bekend, Twee vrouwen is dan ook nogal neutraal gekozen, ervan uitgaande dat de rechtse figuur inderdaad een vrouw is. Je weet het niet...

Wim Zwiers, van harte!

Wim Zwiers in zijn thuisatelier

Op 17 mei 2012 bereikt Wim Zwiers, grootmeester van de kopergravure, de eerbiedwaardige leeftijd van 90 jaar, reden voor een hartelijke felicitatie van grafiek-nl. In de afgelopen ruim 65 jaar heeft hij voor zichzelf een monument opgericht in de vorm van een zeer omvangrijk en hoogstaand oeuvre aan vrije grafiek, ex-librissen en gelegenheidsgrafiek in vele technieken (kopergravure, ets, litho, houtgravure, linosnede enz.). Zwiers is nog steeds kunstzinnig actief, weliswaar niet meer als graveur of snijder, maar op de computer maakt hij nog vele ex-librissen en gelegenheidsgrafiek. Hieronder daarvan 2 recente voorbeelden, een ex-libris en een nieuwjaarswens.

Frans de Jong: Fruitvrouw met kip

Een vrolijke, kleurige prent van drukker/typograaf Frans de Jong (1921-2010). In de achtergrond drijft een schip, maar we weten niet of het hier een afvaart of een aankomst betreft. De aankomer staat een aangename ontvangst te wachten, de vertrekker zal in tranen zijn. Een grote prent (45x30cm hxb) in gemengde techniek, zo te zien materiaaldruk en sjabloon, misschien ook lino.

Lou Strik: Man in landschap

Lou Strik (1921-2001), een van de betere Nederlandse kopergraveurs van de vorige eeuw, heeft naast zijn vrije werk een imposant exlibris-oeuvre nagelaten, waarbij hij met name de kopergravure en de houtgravure toepaste. De hier afgebeelde prent, een kopergravure uit 1955 (24x16cm hxb), is wellicht een niet voltooid exemplaar, gezien de geringe detaillering van bv de rechterhand.