W.J. Rozendaal: "Collectionneur d'exlibris"

Met name in de jaren '20 en '30 van de vorige eeuw was Rozendaal een gerenommeerd ontwerper van ex-librissen. Hij heeft er tientallen vervaardigd, voornamelijk in de houtgravuretechniek. Op deze houtsnede zien wij het beeld dat Rozendaal had van de verzamelaars van boekmerken. Ik weet niet of hij 'n heel hoge pet op had van dit soort lieden, deze ongeschoren graaier doet althans het ergste vrezen... In de nogal hoogdravende titel van de prent moet vermoedelijk dan ook enige ironie gelezen worden. Zelf maakte de kunstenaar zeer fraaie staaltjes van exlibriskunst, hieronder één voorbeeld uit 1926: zijn eerste houtgravure-exlibris, op eigen naam (8,2x8,5 cm hxb). Op de website van de overigens keurige vereniging Exlibriswereld zijn meer voorbeelden van zijn ontwerpen te zien. De 'Collectionneur' meet 19,8x18 cm (hxb) en is gedateerd "'47".

Dick van Luijn: Twee boten

'n Eenvoudige ets van Van Luijn met twee op het droge gezette vaartuigen, met op de achtergrond een heuvelachtig landschap. Ik heb geen idee waar het is, maar de aanduiding op het grootste van de twee vissersscheepjes zou een aanwijzing kunnen zijn. De kunstenaar heeft niet de moeite genomen de letters en cijfers in spiegelschrift te krassen, maar zonder veel problemen lezen we de thuishavenregistratie "P 70" (zie het spiegelbeeldige detail).  Als we ons tot Europa beperken kan de letter P duiden op De Panne, Portsmouth en het Bretonse Paimpol, dat overigens ook PL als code heeft. Deze laatste plaats komt gezien het landschap het meest in aanmerking, al durf ik er mijn hand niet voor in het vuur te steken. Het prentje dateert van 1963 en meet 17,5x12,3 cm (hxb).

Ank Spronk: "Denkend aan een Russisch landschap II"

Dit was wat Ank Spronk zag als ze dacht aan een Russisch landschap. Het ziet er heel onschuldig uit, maar het is ook al weer meer dan 20 jaar geleden dat ze deze kleurets maakte; dat was in 1993.  Het is een doorzichtig landschap met hooischelven, boerenhuisjes, hekwerk, bomen en een groepje wandelaars in de verte. Heel vredig allemaal. De prent is fors van formaat: 39x59 cm (hxb); in de benedenmarge titel, datering, signatuur  en oplage-aanduiding "8/15".
 

Jan Giesen: Winters bos

Een houtsnede van de Haagse kunstenaar Jan Giesen. Hij was van 1929 tot 1946 leraar aan de kunstacademie in Den Haag. Deze houtsnede meet 14x15 cm (hxb) en is rechtsonder met potlood gesigneerd. Jaar van ontstaan is mij onbekend.

Hendrik Werkman: Exlibris Halbo Kool

Hendrik Nicolaas Werkman is vooral zeer beroemd geworden vanwege zijn experimentele kunstzinnige drukwerk; de vruchten daarvan werden door hem druksels genoemd. Dit exlibris (9,8x9,8 cm) dat van rond 1929 dateert, is daarvan een voorbeeld. De titularis op het blad is de Groningse dichter/vertaler/journalist Halbo Kool (1907-1968). De tekst op het blad is geheel opgebouwd uit typografische elementen, die normaliter gebruikt werden voor het opbouwen van kaders, lijnwerk e.d. op bv affiches of reclamedrukwerk. Voor de rode rechthoeken werd waarschijnlijk de achterkant van houten biljetletters gebruikt. Werkman was een meester in het spelen met deze vormen. Misschien zullen sommigen dit soort typografisch drukwerk niet tot de grafische kunst rekenen, maar vanwege de expressieve en creatieve toepassing van deze techniek wil ik hier zeker een uitzondering maken. Overigens heeft Werkman op bescheiden schaal ook "echte" grafiek vervaardigd, in de vorm van litho's, houtsneden en etsen. Dit jaar is het 70 jaar geleden dat Werkman door de Duitsers werd gefusilleerd.

Jan Franken Pzn.: Woonwagens

Deze houtsnede toont een groep woonwagenbewoners in een sneeuwlandschap. De nabijheid van een stadje op de achtergrond suggereert dat zij daar niet welkom zijn en het in de sneeuw en kou maar moeten zien te rooien, een dagelijks thema in de wereldgeschiedenis. Getuige de inscriptie in de boom rechts hebben we te maken met een VAEVO-prent (VAEVO = Vereniging tot bevordering van het esthetisch element in het voortgezet onderwijs). De gekleurde partijen zijn waarschijnlijk met behulp van clichés toegevoegd. Van deze prent, die 27x18 cm (hxb) meet, is mij niet bekend wanneer ze gemaakt is.