Dirk Nijland: "Landweg"

Dirk Nijland, in 1881 geboren in Dordrecht, was in zijn tijd een zeer gewaardeerd kunstenaar en hij was bevriend met beroemde kunstenaars, zoals de dichter Martinus Nijhoff en Charley Toorop, en ook met het echtpaar Kröller-Müller, dat werk van hem aankocht. De hier getoonde prent is een niet gedateerde hout- of linosnede van 15x25,5 cm (hxb). Het landschap van Zuid-Holland en Zeeland was één van zijn geliefde onderwerpen. Dit landschapje zal ook wel in deze regio geplaatst kunnen worden. Rechts in de benedenmarge bevindt zich de signatuur in potlood.

Dick van Luijn: Bergdorp

Van Van Luijn plaatste ik eerder al een aantal prenten, allemaal van bescheiden formaat. Deze is een stuk groter: 29x37,5 cm (hxb). Afgebeeld is een niet nader gespecificeerd dorp in een berglandschap. Ik weet niet of het een werkelijk bestaande plaats is, of dat dit tafereel geheel aan de fantasie van de kunstenaar is ontsproten. De kerktoren zou wellicht in een bepaalde richting kunnen wijzen. Hoe het ook zij, ik vind het wel een geloofwaardig panorama. In de benedenmarge zijn enkele aanduidingen in potlood te vinden: links het volgnummer in de oplage "6/25", de vermelding "druk etser" en geheel rechts de signatuur. De toegepaste techniek is suikerets; datering ontbreekt.

Ernst Johne: "Radio Modern"

Deze ets-aquatint is van de hand van de in Rotterdam geboren kunstenaar Ernst Johne. Na zijn opleiding aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Rotterdam was hij werkzaam in Rotterdam en Ridderkerk. Afgebeeld is een zo te zien gesloten vestiging van de legendarische electronicazaak Radio Modern, die in Rotterdam diverse filialen had. Het adres van dit pand heb ik niet kunnen achterhalen. Wel is duidelijk dat het op een hoek lag, en waarschijnlijk is het er niet meer. De prent kent een formaat van 18x17 cm (hxb); rechtsonder vinden we signatuur en datering "77", beide in potlood.

Arend Hendriks: "St-Lievens-Monstertoren te Zierikzee"

Deze ets van Arend Hendriks biedt een aanblik van de beroemdste toren van Zierikzee, de Sint-Lievens-Monstertoren, de vrijstaande kerktoren van de voormalige Sint-Lievenskerk. In de volksmond heet deze toren, om begrijpelijke redenen, ook wel de Dikke Toren. Zijn hoogte van 62 meter mag er overigens ook zijn. De bouw werd gestart halverwege de 15e eeuw en in de loop der jaren is er nog naarstig aan voortgebouwd en gerestaureerd. De ets, die 42x31 cm (hxb) meet, is in de plaat gedateerd "1927".  In de benedenmarge bevinden zich de titel en signatuur, beide in potlood.

Jacob Veldheer: Volendam

Deze ets van Veldheer toont een karakteristiek deel van Volendam, zoals het er in het begin van de 20e eeuw uitzag. Ik weet van deze prent de datering niet, maar ik plaats deze grof weg tussen 1890 en 1920. Van dit tafereel heeft Veldheer ook een vrijwel identieke houtsnedeprent vervaardigd. Het formaat van het hier getoonde exemplaar is 21,2x14,4 cm (hxb). In de benedenmarge rechts bevindt zich de signatuur in potlood.

Jan Poortenaar: Sawa

Jan Poortenaar was een veelzijdig kunstenaar: behalve graficus was hij grafisch ontwerper, tekenaar, schilder en auteur. Zelfs muzikaal was hij onderlegd, want op een reis door Nederlands-Indië begeleidde hij zijn echtgenote, Geertruida van Vladeracken (zangeres/componist), op de piano. Genoemde reis voltrok zich in de jaren 1922-1924. Het ligt voor de hand dat de hier getoonde ets in die periode zijn oorsprong vindt. Het prentje meet 8,5x13,7 cm (hxb) en is rechtsonder gesigneerd in potlood.

Maaike Feih: Drie kinderen achter prikkeldraad

Deze kleurenlitho van Maaike Feih-Lub dateert van 1993/94, getuige de datering in de benedenmarge. De tragiek van kinderen op de vlucht voor geweld en vervolging was ook toen actueel en het lijkt in de loop der jaren alleen maar erger te zijn geworden. Laten we hopen dat er ook eens een verandering ten goede zal komen... Behalve grafiek heeft Feih ook beeldhouwwerken gemaakt. De hier getoonde prent meet 51x43 cm (hxb); behalve de datering en de signatuur is in de benedenmarge de vermelding "proef I e.d." te vinden, waarbij "e.d." staat voor eigen druk.

Johanna Haverkamp-Machwirth: Meisjesportret

Dit meisjesportret tegen een landelijke achtergrond, een lithografie van Johanna Haverkamp-Machwirth, is op de steen (rechtsonder) gedateerd "19" (=1919). Johanna Machwirth trouwde in 1907 met schilder/graficus Gerhard (Gerrit) Christiaan Haverkamp. Wie het geportretteerde meisje is, heb ik niet kunnen achterhalen, maar ik sluit niet uit dat het een dochter van de kunstenares is. Deze prent heeft een formaat van 28,7x27,5 cm (hxb); in de benedenmarge de oplage-aanduiding "18/25" en de signatuur, beide in potlood.

 

Toon Wegner: "Tropicana, Havana 1979"

Vanwege de uitzonderlijke temperaturen de laatste tijd is deze prent, in ieder geval wat de titel betreft, wel toepasselijk. Ook deze prent van Wegner is er een die bestemd was voor een kalender, vermoedelijk voor het jaar 1981, gezien de datering: "1980".  Tropicana of Tropicana Club is een beroemde nachtclub in de Cubaanse hoofdstad Havana, die in 1939 werd geopend. Het formaat van deze linosnede in 3 kleuren is 55x42 cm (hxb); in de benedenmarge vinden we vlnr de oplage-aanduiding "22/150", "lino snede", de titel, signatuur en datering, alles in potlood.

Ru van Rossem: Festival in Florence

Deze kopergravure/aquatint is één van de vier illustraties die Van Rossem maakte voor een uitgave van The Folio Society, een uitgeverij van fraai uitgevoerde boekwerken, opgericht in 1947 en oorspronkelijk gevestigd in Londen. De hier getoonde gravure stond afgebeeld in een werk van William Congreve, getiteld Incognita or Love and Duty Reconcil'd, verschenen in 1951. Aan de Folio-edities hebben honderden illustratoren meegewerkt, van wie Ru van Rossem, die destijds in Engeland woonde, er één was. De prent meet 16x10 cm (hxb), en dateert van 1950 of 1951; rechtsonder in de prent de initialen van de kunstenaar, signatuur in handschrift ontbreekt.

Wim Zwiers: "Aan de Rotte"

Dit is een vroege ets van Zwiers, misschien wel uit zijn Rotterdamse academie-tijd in de jaren '40 van de vorige eeuw.. Afgebeeld zijn twee molens, waarvan op internet ook wel foto's te vinden zijn. De prent van Zwiers echter vertoont een molen-technische fout/vergissing. Voor zover ik kan nagaan draaien de wieken van (vrijwel) alle historische windmolens tegen de wijzers van de klok in; dat schijnt iets te maken te hebben met het gedrag van de wind op het noordelijk halfrond. Het komt nl vaker voor dat de wind ruimt (dwz draait van west naar noord), dan dat hij krimpt (dwz draait van west naar zuid). Een linksdraaiende molen blijft bij ruimende wind langer goed draaien. De molen links op de prent zou gezien de constructie van de wieken met de wijzers van de klok meedraaien. Zwiers heeft waarschijnlijk het hele tafereel in spiegelbeeld geëtst, maar bij de wieken heeft hij dat (abusievelijk) achterwege gelaten; het rasterwerk aan de wieken zit nl. aan de verkeerde kant, zo te zien ook bij de rechtse molen. De wieken van moderne windenergie-molens draaien om een of andere reden juist allemaal met de wijzers van de klok mee, wellicht omdat de stand ten opzichte van de windrichting automatisch wordt aangepast, waardoor de draairichting van de wieken er niet toe doet. Om praktische redenen draaien alle moderne windturbines op dezelfde manier, rechtsom dus (maar het had net zo goed linksom kunnen zijn). De prent van Zwiers meet 13,6x23,6 cm (hxb); in de benedenmarge bevinden zich titel (links) en signatuur (rechts), geheel links de vermelding "ets nr. 37", alles in potlood.

Hub Levigne: Petrus Matth. 17:27

Met deze prent dong Levigne mee naar de Prix de Rome afdeling Grafiek in het jaar 1933. De kansen op winst waren groter dan ooit, want er was maar één concurrent, te weten Kuno Brinks. Diens prent ging echter met de eer strijken, al zal het voor de jury een moeilijke beslissing zijn geweest, lijkt mij zo. Bijzonder aan deze prent zijn de grote gedeelten van de plaat die de kunstenaar onbewerkt heeft gelaten, hetgeen in dit geval een sterk ruimtelijk effect oplevert. Deze kopergravure heeft een formaat van 19,7x27,1 cm (hxb); signatuur en datering ontbreken.

Jenny Dalenoord: "De Sierra Nevada"

Het landschap dat is afgebeeld op deze grote linoleumsnede in twee kleuren van Jenny Dalenoord is  een impressie van de Spaanse Sierra Nevada. Hoewel er in de Verenigde Staten ook een Sierra Nevada te vinden is, op de grens van Californië en Nevada, en de kunstenares zowel Spanje als de VS heeft bezocht, geven de ploegende ossen op de voorgrond voor mij toch de doorslag om voor Spanje te kiezen...  De prent meet 42,2x52 cm (hxb), en is in de benedenmarge voorzien van titel, signatuur en datering "1952", alsmede een opdracht: "Voor Lydi en Wim Palm - 31 maart 1959", alles in potlood.

Gène Eggen: "Kind"

Deze aandoenlijke lino is van de hand van de Limburgse schilder/graficus Gène Eggen. Hij volgde zijn opleiding aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam, waar hij jaargenoot was van o.a. Karel Appel, Corneille en Pieter Defesche. COBRA-achtige trekken kunnen aan het werk van Eggen niet ontzegd worden. Deze prent kent een formaat van 32x13 cm (hxb); in de benedenmarge vinden we de titel, de vermelding "lino", de signatuur en de (moeilijk leesbare) datering "65"(?), alles in potlood.

Heino Brüll: "Vrouw"

Een tamelijk vroege linoleumsnede van deze kunstenaar, waarin hij, zoals in veel van zijn vroege werk, menselijke emoties tot uitdrukking brengt. Het gaat hem daarbij meer om de expressieve kracht van de voorstelling dan om anatomische of naturalistische finesses. Deze prent meet 23x20,5 cm (hxb) en is in de benedenmarge vlnr voorzien van oplage-aanduiding "1/10", titel, signatuur en datering "71", alles in potlood.

Arend Hendriks: Oud Scheveningen

Op deze ets van Arend Hendriks zien wij een straatje in Oud Scheveningen, zoals het er ongeveer 100 jaar geleden uitzag. De gebouwtjes aan weerszijden van het steegje werden gebruikt om vis te roken, in het toenmalige Scheveningen uiteraard een intensief beoefende nijverheid. De toren op de achtergrond hoort toe aan de Nieuwe Kerk aan de Duinstraat. De prent kent een formaat van 32x20 cm (hxb); onderaan links vinden we de titel, rechts de signatuur, beide in potlood. Helemaal onder in de plaat, links van het midden, bevindt zich ook een signatuur, gevolgd door de datering "1931".

Charles Eyck: Paasgroet

Deze verrijzende Christus lithografeerde Eyck in 1933 in opdracht van B.W.M. Ottevanger uit Bilthoven. Deze gebruikte de prent als paasgroet voor familie en kennissen, een verschijnsel dat in de jaren '30 van de vorige eeuw nog kon worden waargenomen. Het formaat van de litho is 14x8,5 cm (hxb); linksonder in de druk bevindt zich de signatuur.

Erik Pape: Portret van een vrouw.

Een derde, en voorlopig laatste, prent uit het 24-Uurs-project (1970) van de Haagse Kunstkring; zelfde formaat (18x18 cm), zelfde techniek (linoleumsnede). Dit exemplaar toont het portret van een mij onbekende vrouw. Erik Pape is een van origine Brabantse schilder/graficus, die zijn opleiding genoot aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag (1959-1965). De prent is in de benedenmarge gesigneerd met potlood.

Jenny Dalenoord: Vogel

Ook Jenny Dalenoord was vertegenwoordigd op de 24-Uurs-prent die de Haagse Kunstkring in 1970 in het licht gaf. En ook zij leverde een lino van 18x18 cm; deze toont een vogel die ik ornithologisch met enige aarzeling tot de mariboe-achtigen zou willen rekenen, al heeft dit exemplaar relatief korte poten... Jenny Dalenoord, geboren in Nederlands-Indië, volgde haar opleiding aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, waar zij later zelf als docent werkzaam was. Zij illustreerde vele kinder- en jeugdboeken, zo'n 250. De prent is linksonder met potlood gesigneerd.

Aimée Crince le Roy: Vrouw

Deze lino van 18x18 cm was de bijdrage van Aimée Crince le Roy aan de zg 24-Uurs-prent die de Haagse Kunstkring in 1970 liet verschijnen. Hierop waren 12 lino's van hetzelfde formaat van evenzovele kunstenaars afgedrukt. De twaalf  lino's werden ook op afzonderlijke bladen uitgegeven in een mapje in een oplage van 600(!) exemplaren. Alle lino's daarin zijn gesigneerd, zo ook het hier getoonde exemplaar.

Toon Wegner: Touwtjespringen

Ook deze grote linoleumsnede in 4 kleuren was oorspronkelijk bedoeld voor één van de kalenders die Wegner elk jaar uitgaf. Deze prent is gedateerd 1985, en maakte deel uit van de kalender voor 1986, rond het thema kinderspelen. Het formaat is 34x26,5 cm, rechtsonder bevinden zich signatuur en datering in potlood.

Jan van Helden: "De vreemdeling"

Op deze ets-aquatint van Jan van Helden zien we een jongen op de rug die een man de hand drukt. Deze man is naar ik aanneem de vreemdeling. Op de achtergrond kijkt een derde persoon wat argwanend toe. De vreemdeling zelf heeft naar het schijnt ook zo zijn bedenkingen. Verder kan eenieder bij het bekijken van deze prent zijn eigen gedachten ontwikkelen. Het formaat is 28x13,5 cm (hxb); onderaan heeft de kunstenaar met potlood gesigneerd en behalve de titel ook aangegeven dat het een "ets en aquatint" betreft en dat dit exemplaar nummer 3 is uit een oplaag van 10. Datering ontbreekt.

Robert (Ootje) Oxenaar: Zittend naakt

Robert Deodaat Emile Oxenaar, beter bekend als Ootje Oxenaar, heeft vooral naam gemaakt als grafisch ontwerper. Zijn artistieke opleiding kreeg hij aan de Koninklijke Academie voor Beeldende kunsten in Den Haag, van 1947 tot 1953. Van 1966 tot 1985 was hij actief als ontwerper voor de Nederlandsche Bank en van 1976 tot 1994 was hij daarnaast werkzaam als directeur van de Dienst Esthetische Vormgeving van de PTT. Vermaard waren "zijn" bankbiljetten die vanaf de jaren '60 tot aan het eind van het guldenstijdperk in omloop waren, met illustere namen als de snip en de vuurtoren. Ook heeft hij postzegels ontworpen. De hier getoonde vroege prent, uit 1952, dateert nog uit zijn academietijd. Het is een ets van 20x16 cm (hxb), die in de benedenmarge is gedateerd en gesigneerd. Verder is daar nog de vermelding "4I" te vinden; dit zou een aanduiding kunnen zijn van zijn leerjaar/afdeling ter academie, ofwel een oplage-aanduiding: nr. 1 van 4.