Engelien Reitsma-Valença: Nieuwjaarswens

Bij de jaarwisseling opnieuw een kopergravure, in dit geval van Engelien Reitsma. Deze nieuwjaarswens stuurde zij eind 1938 naar haar familie, vrienden en relaties. Inmiddels weten we dat een optimistische gedachte de vader (of moeder?) van de wens was, laten we hopen dat het in ons tijdsgewricht zo'n vaart niet zal lopen. De kopergravure meet 8,6x6,5 cm (hxb) en is rechtsonder met potlood gesigneerd.

Hub Levigne: Kerstwens Donckers

In 1932, intussen maar liefts 85 jaar geleden, maakte Levigne deze vrolijke kerstwens voor Fr. Donckers. Het is een kopergravure van 9x7 cm (hxb), waarop een rustende wandelaar temidden van 6 reeën onder een kerstboom zit. Onderaan dezelfde gravure, maar met aquarel ingekleurd, naar ik mag aannemen, door de kunstenaar zelve. Dit exemplaar is tevens met potlood gesigneerd. Let nog op de spiegelbeeldige 'n' in het woord 'wenscht', een door grafici gevreesde en met enige regelmaat voorkomende vergissing, zo gevreesd, dat sommige kunstenaars het af en toe met opzet lijken te doen... Dat het desondanks een vrolijk kerstfeest moge zijn!

Jan Battermann: "Portret Herber Blokland"

Herber Blokland (1923-2001) was onder bibliofielen vooral bekend als eigenaar van de Arethusa Pers, destijds gevestigd in Baarn. De pers verzorgde talrijke bibliofiele uitgaven, meestal voorzien van originele grafiek. In 1968 maakte Jan Battermann dit portret van hem, een houtgravure van 24,5x18,5 cm (hxb). In de benedenmarge bevindt zich de titel, de aanduiding "houtgravure", signatuur en datering, allemaal in potlood. Een oplage-aanduiding ontbreekt.

Heino Brüll: "Zelfportret" (3)

Een derde zelfportret van de Limburger Brüll. Ook dit is weer een krachtige lino, met sterke contrasten en een afgewogen zwartwitbalans. Het is een grote prent: 47x46 cm (hxb), wat het effect nog monumentaler maakt. In de benedenmarge vinden we de vermeldingen "Zelfportret", "linosnede" en "e.d." (eigen druk), de signatuur en de datering "85", alles met potlood. Een oplage-aanduiding ontbreekt, maar grote oplagen maakte deze kunstenaar nimmer, zo weet ik uit de meest betrouwbare bron...

Jan Giesen: Jacob Andreas Philippus

In 1939 verscheen bij G. Naeff en Drukkerij Trio in Den Haag een luxe-uitgave van de evangeliën getiteld De Heylighe Euangelia Na de beschrijvingen Matthei Marci Lucae ende Johannis, verlucht met een groot aantal houtgravures (kapitalen, vignetten en grote prenten) van de hand van Jan Giesen. Volgens het colofon bedroeg de oplaag 150 + 5 exemplaren, gesigneerd door de kunstenaar. Giesen heeft jaren lang gewerkt aan de illustraties, want de dateringen van de grote houtgravures lopen van 1933 tot 1939. Uiteraard was het de bedoeling de gedrukte boeken op fraaie wijze te binden, maar waarschijnlijk als gevolg van de Duitse bezetting is een mij onbekend aantal exemplaren van de oplage zonder band gebleven. De hierbij afgebeelde prent toont de apostelen Jacobus (de Meerdere of die andere), Andreas en Philippus, met onderaan hun namen in Griekse kapitalen. De rug van het boek dat Jacobus in zijn hand houdt, draagt het monogram van de kunstenaar en de datering 1934. De prent kent een formaat van 17,7x14,7 cm (hxb).

Pam Rueter: Man op bank in Venetië

Deze houtgravure van Rueter is mogelijk gebruikt als boekillustratie, maar zekerheid daaromtrent heb ik niet. Het tafereel lijkt in ieder geval in Venetië te localiseren, te oordelen naar het vaartuigje in de achtergrond. De gravure meet 15x9 cm (hxb) en dit exemplaar is gesigneerd noch gedateerd.

Wim Zwiers: Invocatio

Deze houtgravure maakte Zwiers bij een gedicht van Hendrik Marsman (1899-1940), getiteld Invocatio (= aanroeping). Dit werd in 1974 als poëzieblad uitgegeven in de tweede reeks Pen en Burijn, een project van Frits Haans (1920-1981), waarin gedichten uit de Nederlandse literatuur werden verlucht met grafiek van eigentijdse kunstenaars. Frits Haans was, behalve als initiatiefnemer van de reeks P&B, op diverse fronten actief: hij was leraar Nederlands, schreef zelf gedichten en verhalen en was een enthousiast verzamelaar van (klein)grafiek. Van het gedicht van Marsman, die in deze uitgave overigens Henri genoemd wordt, is geen exacte datering bekend; het kwam tot stand in de periode 1919-1926, getuige de bij uitgeverij Em. Querido verschenen Verzamelde gedichten van Marsman. Wie het gedicht wil lezen, klikke hier. De gravure van Zwiers meet 15x9,5 cm (hxb). 

W.J. Rozendaal: "L'Amitié"

Een onontbeerlijk menselijk fenomeen: de vriendschap, hier verbeeld door Rozendaal in een houtgravure uit 1933. Twee vrienden gunnen elkaar, temidden van de verlokkingen van de kermis, de besteding van hun laatste stuiver. Kom daar tegenwoordig nog maar eens om. Deze prent, nr. 69 in de oeuvrelijst van Asselbergs, heeft een bescheiden formaat van 13,5x9,5 cm (hxb) en is rechtsonder gesigneerd in potlood.

Marius Bauer: Tempelwachter in Luxor

Dit jaar is het 150 jaar geleden dat Marius Bauer in Den Haag geboren werd. Om deze bijzondere verjaardag luister bij te zetten is in Pulchri Studio, Lange Voorhout in Den Haag, van 5 november t/m 3 december 2017, een grote tentoonstelling ingericht met werk, waaronder vele etsen, van deze als oriëntalist te boek staande kunstenaar. Het initiatief voor deze expositie lag bij de Bauer Documentatie Stichting, die voor deze speciale gelegenheid een aantal koperplaten uit haar bezit heeft  laten afdrukken door Fons van Laar (Maastricht, 1959). Van deze platen zijn om onbekende redenen door de vaste uitgever van de etsen van Bauer, kunsthandel E.J. van Wisselingh & Co, nooit afdrukken getrokken. Deze posthume drukken kennen een oplage van maximaal 25 afdrukken per prent. Onderstaande is er één van, in dit geval nummer 9. In de benedenmarge verder de aanduiding "druk fvl 2017", de oorspronkelijke datering is mij niet bekend. Het formaat is 13,8x11,4 cm (hxb).

Lou Strik: Amsterdam historisch stadsgezicht I

Deze houtgravure van Strik gunt ons een blik in de binnenstad van Amsterdam, zoals die er pakweg rond 1600 kan hebben uitgezien. Of deze locatie naar de werkelijkheid is weergegeven, zou ik niet durven zeggen. Boven de deur rechts een gaper, een kenmerkend Amsterdams fenomeen. Op de website van de gemeente Amsterdam vond ik onderstaande gaper van het type 'zieke', die, hoewel gedateerd 1759, veel weg heeft van die van Strik. Voor interessante wetenswaardigheden rond het verschijnsel gaper zie dit wikipedia-artikel.  De prent, die 23,8x17,8 cm (hxb) meet, is te dateren rond 1970 en is rechtsonder met potlood gesigneerd.

Jan van Helden: "Elias en de Baäl"

Nog een oudtestamentische prent van Van Helden, wederom een scène uit het leven van de profeet Elia. Voor de details moeten we hoofdstuk 18 van I Koningen opslaan, dat verhaalt van Elia's ontmoeting met de profeten van Baäl, met wie het slecht afliep... De toegepaste techniek is, getuige de vermelding in de benedenmarge, "ets en aquatint";  er is ook een oplage-aanduiding: "11/20" en een signatuur, alles in potlood. Datering ontbreekt. De afmetingen zijn 30x25 cm (hxb).

Ru van Rossem: Slapende leeuwin

Een vroeg werk van Van Rossem, uit de tijd dat hij studeerde aan het Rijksinstituut tot opleiding van Tekenleraren in Amsterdam. Hij volgde die opleiding van 1941 tot 1945. Deze prent heeft het karakter van een studie, het lijkt er althans op dat de prent niet is afgemaakt. De toegepaste techniek is moeilijk te bepalen; dat het diepdruk is, is duidelijk, maar of we te maken hebben met ets, droge naald of zelfs kopergravure, durf ik niet met zekerheid uit te maken. Laten we het maar op een ets houden... De maten zijn 12,2 x 16,5 cm (hxb); rechtsonder gesigneerd en gedateerd "'44" in potlood.

Aad de Haas: "Haven"

Ook deze lino van Aad de Haas is afkomstig uit de posthuum uitgegeven map Een loflied voor een liefde uit 1981. Hoewel de titel daar niet direct op wijst, hebben we ook hier wellicht met een portret van Nel de Haas te maken. Het formaat is 15,5x10,7 cm (hxb). Rechtsonder bevindt zich de blindstempel met het monogram waarin de letters ANH gelezen kunnen worden (= Aad [en] Nel [de] Haas).

Thijs Mauve: Bosbrand

Op deze kleine houtgravure van Thijs Mauve zien wij een aantal dieren (ik tel er vijftien) een brandend woud uit vluchten. Diverse van de vertegenwoordigde diersoorten wijzen in de richting van Afrika. Het is niet denkbeeldig dat het hier een boekillustratie betreft, al zou ik niet weten voor welk boek. Het prentje meet 7,8x12,5 cm (hxb), en is voorzien van signatuur en nummering "7/50" , beide in potlood. Datering ontbreekt.

Heino Brüll: "Mijnstort SM. W.A."

In relatie tot de sluiting van de mijnen in Zuid-Limburg, door Joop den Uyl (1919-1987) aangekondigd in december 1965 en voltooid met de sluiting van de Oranje Nassau I in Heerlen in december 1974, maakte Brüll een aantal linosneden, waarvan dit er één is. De letters "SM. W.A." in de titel staan voor 'Staatsmijn Wilhelmina'. We zien een tamelijk abstract, onherbergzaam landschap, waarop voor mij alleen de heuvel op de achtergrond te determineren valt: het is de steenberg (=mijnstort) van de Wilhelmina, in de loop der jaren ontstaan door het storten van het onbruikbare gesteente dat bij het exploiteren van de mijn met de steenkool mee naar boven kwam. Deze berg is tegenwoordig het decor van de langste overdekte skipiste ter wereld, met dank aan de mijnwerkers... De prent is gedateerd "1979" en genummerd "4/15"; het formaat is 26x29,5 cm (hxb).

Cor de Wolff: "Paardenkolder"

Met "paardenkolder" bedoelt Cor de Wolff waarschijnlijk de paardenziekte zaadkolder; deze wordt veroorzaakt door een sterke, onbevredigde geslachtsdrift, zo meldt de Geïntegreerde Taalbank online. De afgebeelde dieren, het aantal is moeilijk vast te stellen, stralen in ieder geval uit dat ze zich niet helemaal lekker voelen en dat ze nogal onrustig door elkaar bewegen. Het jaartal waarin deze ets tot stand kwam is mij onbekend. De hoogte en de breedte zijn respectievelijk 12 en 14,8 cm.

Kuno Brinks: "Prélude"

Één van de hoogtepunten uit het werk van Kuno Brinks is deze kopergravure uit 1944. De plaat is met zeer veel details gestoken, maar desondanks trekken de twee figuren, en dan met name de vrouw, de meeste aandacht. Typerend in de gravures van Brinks is de parallelle arcering, zoals in het detail duidelijk te zien is. Ik ben geneigd de voorstelling niet helemaal los te zien van de tijdsomstandigheden: de enigszins bedrukte gezichten van de twee geliefden zouden dan verwijzen naar het oorlogsleed, de titel "Prélude" wijst wellicht, dubbelzinnig, vooruit naar de naderende bevrijding. De prent meet 22x28 cm (hxb); rechtsonder gesigneerd, linksonder de titel en de vermelding "grav." (=gravure), linksonder in de druk "KB '44".

Pam Rueter: Drukkersgezellen

Deze houtsnede van Pam Rueter, die vooral furore maakte met een enorm exlibris-oeuvre, maakt deel uit van een zg. koppermaandagprent. Koppermaandag is de eerste maandag na Driekoningen (6 januari) en was traditioneel een feestdag voor alle gilden. Tegenwoordig wordt deze dag alleen binnen het uitgevers- en drukkersvak nog enigszins in ere gehouden. Bij wijze van nieuwjaarsgroet/relatiegeschenk verspreiden sommige uitgevers/drukkers onder hun clientèle een koppermaandagprent. Dit exemplaar, nummer 40 uit een oplage van 70, is daarvan een voorbeeld, met daaronder de begeleidende tekst. Het geheel is helaas niet gedateerd, of wellicht vormt het getal 82 (linksboven) de datering. De prent werd uitgegeven door Frans Spruijt (1931-2009), vele jaren leider van drukkerij Mart. Spruijt te Amsterdam. De afmetingen van de houtsnede zijn 18,3x14,4 cm (hxb).

Jan Battermann: "Portret van Ir. H.G.J. Schelling"

Hermanus Gerardus Jacob Schelling (1888-1978) was architect bij de Nederlandse Spoorwegen. In die functie ontwierp hij vanaf de jaren '20 tot in de jaren '60 een flink aantal NS-stations, o.a. die van Leiden, Amsterdam-Muiderpoort en Zutphen. In zijn vrije tijd was hij verzamelaar van grafiek, meer in het bijzonder van exlibrissen en gelegenheidsgrafiek. Van zijn hand verschenen daarover enkele publicaties. Dit portret door Battermann is gedateerd "68" en werd meer dan waarschijnlijk vervaardigd ter gelegenheid van Schelling's 80e verjaardag. Het is een zeer doorgewerkte houtgravure, waarin vele tinten grijs te ontwaren zijn. De prent is in de benedenmarge gesigneerd en gedateerd; verder is daar vermeld de titel, "Houtgravure", "Eigen druk" en "7-25" (= nummer 7 uit een oplaag van 25). Het formaat is 25x20,5 cm (hxb).

Wim Zwiers: Bezoekers

Onder de titel Bezoekers is deze prent vermeld in Michiel Kersten: De Nederlandse kopergravure [1900-1975] (Den Haag, 1989). Wat zij bezoeken is uit de afbeelding niet op te maken. Ze zijn zelf ook wel een bezoekje, althans een bezichtiging, waard... Ze vullen elkaar goed aan: de een heeft ruim bemeten ogen en oren, terwijl de ander het meer van zijn mondwerk moet hebben. Kersten meldt dat de oplage 50 exemplaren bedraagt, best mogelijk. In de benedenmarge van dit exemplaar heeft de kunstenaar zijn signatuur geplaatst met potlood, maar bovendien een oplage-aanduiding " /45"; hieruit zouden we kunnen opmaken dat dit nummer 45 is (of was de oplage 45?). Waarom vóór de schuine streep geen getal is vermeld, blijft onduidelijk. Naast de oplage-aanduiding lezen we bovendien "eigen druk". Het prentje meet 11,5x10 cm (hxb).

W.J. Rozendaal: "Comedia Burlesca"

Deze grote prent maakte Rozendaal in 1963 in opdracht van het ministerie van O.K.W. (= Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen) in een oplage van 60. De prenten waren bestemd voor de Nederlandse kweekscholen. Wat er precies de bedoeling van was, is mij niet bekend. Wèl kreeg Rozendaal bij de opdracht enkele richtlijnen mee. Op het exemplaar uit de Collectie Boijmans (Rotterdam) heeft hij  in de marge geschreven: "Opdracht O.K.W. was: een voor leerlingen v.e. kweekschool begrijpelijke voorstelling." Kennelijk leefde bij O.K.W. de gedachte dat je bij de gemiddelde kweekschoolleerling niet al te veel kunstbeschouwelijke capaciteiten kon verwachten. Die ministeriële grondhouding weerspiegelt zich tot op de dag van vandaag in de ondermaatse salariëring van de basis-schoolleraren. Hoe het ook zij, Rozendaal nam de opdracht aan, met deze prent als resultaat. Het hier afgebeelde exemplaar is een proefdruk ("2e proef"), met in de marge een uitgebreide toelichting van Rozendaal aan het adres van ene heer Van Wessem, naar ik aanneem een ambtenaar van O.K.W. Voor de volledigheid geef ik die toelichting in zijn geheel weer:

Zeer geachte Heer van Wessem, De "Schoolprent": deze 2e proef bracht ik U even - met het plan U daarna telefonisch Uw mening te vragen. Ik kon niet wachten met afdrukken: pas na de oplage wist ik of mijn druk-plaat het uithouden zou. U ziet wel: met deze "volksprent" probeer ik in de [in het O.K.W.-schrijven aangeduide] "BELANGSTELLINGSSFEER" te komen - (al heb ik hierbij concurrentie v.h. stripverhaal) met vr.gr. W.J. Rozendaal

Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat de mededeling van Rozendaal een licht ironische ondertoon heeft. De toegepaste techniek is niet zonder meer duidelijk. In de beschrijving van het exemplaar uit de Collectie Boijmans is sprake van "linoleumsnede". Ook het Rijksmuseum bezit een exemplaar, waarbij als techniek "kartonsnede" wordt vermeld. Ik ben geneigd me bij het Rijksmuseum aan te sluiten, enerzijds vanwege de aard van de afdruk, anderzijds gezien Rozendaal's bezorgdheid omtrent de "houdbaarheid" van de drukplaat. De afmetingen zijn royaal te noemen: 47x61,5 cm (hxb).

Lou Strik: De visite

Opnieuw een houtgravure van Lou Strik, gemaakt in 1968. We zien een gezelschap merkwaardige figuren: de een verbergt zich achter een masker, de ander is een leeghoofd en de derde houdt zich schuil achter de beide anderen. Je komt ze op menige verjaardag tegen... De prent meet 24x20 cm (hxb) en is rechtsonder met potlood gesigneerd.

Jan van Helden: "Profeet op de berg Horeb"

De op deze prent afgebeelde profeet is Elia, die op zijn vlucht voor koningin Izebel bij de berg Horeb in de Sinaïwoestijn belandde. Wie wil weten wat daar zoal voorviel kan te rade gaan bij hoofdstuk 19 van het oudtestamentische boek 1 Koningen. Deze ets/aquatint meet 25x21 cm (hxb); behalve de titel en de signatuur bevindt zich in de benedenmarge de oplage-aanduiding "8/X". Datering ontbreekt.

Ap Sok: "Nieuwbouw"

Ap Sok was o.m. docent aan de Rietveld Academie in Amsterdam en richtte daar de afdeling Grafiek op. Als kunstenaar was hij vooral graficus en illustrator. Deze grote linoleumsnede, die 33x49,7 cm meet (hxb), dateert van 1952. De prent is waarschijnlijk geïnspireerd op de wederopbouw, die na de Tweede Wereldoorlog voortvarend ter hand werd genomen. Behalve signatuur, titel en datering bevindt zich in de benedenmarge de oplage-aanduiding "395/600".

Aad de Haas: Grafstemming

Voor alle duidelijkheid: de titel heb ik zelf verzonnen. Op deze grote lino (27x26 cm, hxb) zien we een aantal mensen die duidelijk geen reden tot vrolijkheid hebben. De vrouw in het midden kijkt tamelijk verwijtend naar de man rechtsonder, die op zijn beurt ook iets bozigs in zijn blik heeft. Laat ik verder maar ophouden met "interpreteren". De prent is in de benedenmarge gesigneerd door de kunstenaar zelf en gedateerd "'62" met potlood.
Rectificatie/Aanvulling: inmiddels heb ik uit zeer betrouwbare bron vernomen, dat deze prent een autobiografisch karakter heeft: we zien de kunstenaar (rechtsonder) in de wachtruimte van de spoedeisende hulp van een ziekenhuis (waarschijnlijk het St. Jozefziekenhuis in Heerlen). De aanleiding van zijn aanwezigheid daar was een uitschieter met de linoguts, waardoor hij zijn linkerhand verwondde. De klachten van de overige afgebeelde personen zijn niet bekend...

Theo Beerendonk: Twee naakten

Deze ets/aquatint toont twee staande vrouwen die over het een of ander van gedachten lijken te wisselen. De prent is rechtsonder gesigneerd met potlood; datering en oplage-aanduiding ontbreken. In het boek De liefde voor het naakt | Theo Beerendonk 1905-1979 (Zwolle 2011) van de hand van Marc Couwenberg staat deze ets afgebeeld op pag. 24; de titel luidt daar Twee staande naakten in gesprek.  De maten zijn 32x26 cm (hxb).

Heino Brüll: "Zelfportret" (2)

Brüll heeft een aantal zelfportretten gemaakt; mij zijn er vijf bekend, allemaal linoleumsneden. Hier een exemplaar uit 1985, met de blik in bewondering of ontzag omhoog gewend. Behalve signatuur, titel en datering staat in de benedenmarge vermeld "e.d." (=eigen druk) en een oplage-aanduiding: "3/5". De maten van deze prent zijn 24x20,5 cm (hxb).

Hildo Krop: "Beste wensen voor 1952"

Hildo Krop is vooral bekend als beeldhouwer, meer in het bijzonder als stadsbeeldhouwer van Amsterdam, Hij verzorgde het beeldhouwwerk aan vele bruggen en panden in de hoofdstad en maakte onder meer ook het Berlage-monument en het oorlogsmonument. Dat hij bij tijd en wijle ook burijn en guts ter hand nam bewijst deze nieuwjaarswens die hij eind 1951 naar zijn relaties stuurde. Het resultaat was een fantasierijke hout- of linoleumsnede van 18x13 cm (hxb). In de beneden marge bevinden zich signatuur en "beste wensen voor 1952" in rood potlood.

Cor de Wolff: "Vissen"

Deze houtsnede in  vier kleuren met een drietal nogal exotische vissen droeg de kunstenaar op aan ene Jan Sebastiaan. Of we met de achternaam Sebastiaan te maken hebben of met een dubbele voornaam naar voorbeeld van een zekere componist durf ik niet te zeggen. In de benedenmarge staat de datum "25 mei 1958" vermeld, vermoedelijk de datum dat de prent geschonken werd aan JS. Datering is derhalve 1958 of eerder (maar dan ook weer niet zo gek veel eerder). De afmetingen zijn 22x35 cm (hxb).

Kuno Brinks: "Petrus Matth. 17:27"

Met deze kopergravure dong Kuno Brinks mee naar de Prix de Rome Grafische Kunst 1933. Hij kaapte de gouden medaille weg voor de neus van Hub Levigne, zijn enige concurrent. Het opgegeven onderwerp luidde: "...en zijnen mond [nl. van de eerste gevangen vis] geopend hebbende, zult gij [=Petrus] eenen stater vinden". Deze passage is te vinden in het evangelie volgens Matteus hoofdstuk 17, vers 27. Een stater was destijds een Griekse munt ter waarde van vier drachmen. De titel van deze prent luidt dan ook doorgaans Petrus vindt de stater in de mond van de vis. De maten zijn 24,5x18 cm (hxb); rechtsonder in de druk bevindt zich de datering "1933". In de benedenmarge is in potlood vermeld "grav." en "eigen druk".

Jacob Mooij: "Hofje Utrecht"

Deze kleurenhoutsnede toont, getuige de titel, een hofje in Utrecht. Ik weet zo gauw niet welk hofje dat is (en of het nog bestaat), maar aan de kerktoren op de achtergrond meen ik de Buurkerk te herkennen, die tegenwoordig onderdak biedt aan Museum Speelklok. Een kenner zal wellicht kunnen uitmaken welke zijde van de toren is weergegeven en zodoende ook het standpunt van de kunstenaar (bij benadering) kunnen lokaliseren. Het is een prent van royaal formaat, 56,5x28,5 cm (hxb), die kennelijk nogal gewild was, want linksonder staat vermeld "2e druk proefdruk". Rechtsonder bevindt zich de signatuur en de datering "1924".

Wim Zwiers: Reünie NEK 1952

Deze litho maakte Wim Zwiers ter gelegenheid van een reünie van de NEK in december 1952. NEK staat voor Nederlandse Exlibris Kring, de voorganger van de vereniging Exlibriswereld, die tot op de dag van vandaag bestaat. Deze vereniging telt tussen de 300 en 400 liefhebbers en verzamelaars van exlibris en andere (klein)grafiek. We zien een strak gekapt vrouwenhoofd tegen een achtergrond van rechthoekige vormen en een netwerk van lijnen, hetgeen naar ik aanneem het levendige ruilverkeer tijdens de reünie symboliseert. De afdruk meet 16,5x16 cm (hxb) en is rechtsonder gesigneerd en gedateerd in potlood.

W.J. Rozendaal: Stilleven met dode vogel

Dit is een van de vele kleurendrukken die Rozendaal in de jaren '50 en '60 van de vorige eeuw vervaardigde. Deze stamt uit 1957 en werd afgedrukt in een oplage van 17 stuks, waarvan dit exemplaar nummer 1 is. De titel is wederom ontleend aan de oeuvrelijst die C.J. Asselbergs in 1959 samenstelde. Dat de vogel dood is moge blijken uit het feit dat hij zijn pootjes in de lucht steekt. Het druktechnische procédé van deze prent is lastig te achterhalen, want Rozendaal experimenteerde er vrolijk op los (wat dat betreft). Meer dan dat het (deels?) hoogdruk betreft durf ik er niet van te zeggen. Het formaat is wél te achterhalen: 35,5x47,5 cm (hxb).

Lou Strik: Zelfportret met burijn

Dit zelfportret toont Lou Strik, die ons ernstig en zelfs ietwat achterdochtig aankijkt, met in zijn rechterhand één van zijn geliefde burijnen, voor hout- of kopergravure. Deze houtgravure dateert van rond 1960 en meet 14,9x9,7 cm (hxb). Over oplagecijfers is mij niets bekend. Rechtsonder bevindt zich de signatuur in potlood.

Jan van Helden: "Mannen met duiven"

Nog een Van Helden, maar dit keer van Jan, in 1932 geboren in het Limburgse Melick. Zijn artistieke opleiding genoot hij aan de Stadacademie voor Beeldende Kunsten en de Jan van Eyck Academie, beide in Maastricht. Hij kreeg les van o.a. Hub Levigne. Deze ets toont een vertrouwd zuidelijk tafereel: een café gevuld met duivenmelkers vlak vóór het moment dat de duiven op transport gaan naar de losplaats, gewoonlijk in Frankrijk. Lees meer over de duivensport. De prent kent een formaat van 32,5x29 cm (hxb); in de benedenmarge staat als toegepaste techniek vermeld "Ets en aquatint", de oplage-aanduiding luidt "7/50".

Hans van Helden: Drie figuren

Een vroege ets van bescheiden formaat (15,3x12,5 cm, hxb) van de  kunstenaar Hans van Helden. Van Helden groeide op in Zevenhuizen. Later verhuisde hij naar Nieuwerkerk, tegenwoordig woont hij in Gorinchem. Na de afschaffing van de Beeldende Kunstenaars Regeling (BKR) eind jaren '80 ging de kunstenaar, geboren in 1952 en afgestudeerd aan de Koninklijk Academie voor Beeldende Kunsten (KABK) in Den Haag, in loondienst werken bij een reclamestudio in Nieuwerkerk aan den IJssel. Hans is daarna bij het Algemeen Dagblad gaan werken als politiek illustrator. Hij illustreerde verhalen voor Lévi Weemoedt en andere bekende Nederlandse auteurs in het AD. Hij specialiseerde zich in muzikale reisillustraties. Van Helden ontving de European Newspaper Award 2000 voor zijn getekende reisverhalen. [Bron: jouwzuidplas.nl]
Op de voorgrond bevindt zich een jonge vrouw die naar twee figuren in de verte kijkt. Ze lijkt zich in een tent te bevinden. Behalve de datering "1976" en signatuur vinden we in de benedenmarge de oplage-aanduiding "44/50".

Aad de Haas: Bruidspaar

Deze lino maakte De Haas, vrij kort vóór zijn plotselinge overlijden in maart 1972, voor een huwelijksaankondiging. Daar dit exemplaar is opgeplakt, is de tekst aan ommezijde tegen het licht weliswaar vaag zichtbaar, doch niet leesbaar; ik weet dan ook niet exact voor welk bruidspaar, al weet ik uit andere bron wel de familienaam van de bruidegom. We zien de echtelieden, die zich decent afwenden van de andere afgebeelde wezens, een serpent en twee cherubijntjes(?), die de jonggehuwden tot minder deugdzaam gedrag lijken te willen verleiden. In de benedenmarge staat met potlood geschreven: "Huwelijksaankondiging ontwerp Aad de Haas 1971" (het handschrift is niet van De Haas). De prent meet 22,5x34 cm (hxb).

Wim van Broekhoven: Liggend naakt

Een ets van bescheiden formaat (16,2x11,8 cm/hxb) van de in Dirksland (ZH) geboren tekenaar/graficus Wim van Broekhoven. Hij genoot zijn opleiding aan de Akademie voor Beeldende Vorming in Tilburg en aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. Hij maakt veel abstract werk, maar legt zich ook toe op het naaktmodel, waarvan de hier getoonde prent een voorbeeld is. In de benedenmarge vinden we de signatuur, de datering "2006" en de oplage-aanduiding "8/20".

Heino Brüll: Fietsers

Met de Ronde van Frankrijk in het verschiet deze monotype-prent van Heino Brüll. Dit is het eerste exemplaar van monotypie of monoprint op deze site, dus enige toelichting is op zijn plaats. Het is een relatief eenvoudige techniek, waarbij de afbeelding rechtstreeks met verf of inkt op een gladde drager, bijv. een glasplaat wordt aangebracht. Vervolgens, terwijl de verf/inkt nog nat is, wordt van deze tekening/schildering een eenmalige afdruk op papier gemaakt. Een tweede afdruk is onmogelijk, daar de meeste inkt/verf bij het afdrukken de (glas)plaat verlaat. Uiteraard toont de afdruk het spiegelbeeld van de oorspronkelijke tekening/schildering. Voor de aardigheid geef ik de prent ook in spiegelbeeld weer (onder). Vreemd genoeg doet de afdruk enigszins tegendraads aan, terwijl het spiegelbeeld, dus de oorspronkelijke tekening, natuurlijker overkomt of makkelijker in het gezicht ligt, als ik mij zo mag uitdrukken. Maar misschien geldt dat alleen voor mij... De prent heeft een formaat van 30,5x25,5 cm en is rechtsonder in potlood gesigneerd en gedateerd "'81".

Willem Tweehuysen: Vrouw met duif en vis

De Leidse kunstenaar Willem Tweehuysen kreeg zijn opleiding aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Hij was schilder, beeldhouwer en graficus. In onderstaande kleurenlino is wel enige invloed van Willem Rozendaal te bespeuren, van wie Tweehuysen  aan de Academie les heeft gehad; overigens ook van o.a. Paul Citroen en Rein Draijer. Deze lino heeft 5 of meer drukgangen gekend; het formaat van de prent is 29,5x28,5 cm (hxb), linksonder in de marge signatuur en datering "'56" in inkt.

David Bueno de Mesquita: Twee jongens en een hond

Deze ets van Bueno de Mesquita toont een zomers tafereel op een steiger: twee jongens en een hond, die zijn oog op iets in het water heeft laten vallen. Op de achtergrond een aantal zeilboten. Deze kunstenaar verzorgde veel illustraties voor kinderboeken (o.a. voor de Pietje Bell-serie van Chr. van Abkoude) en ook voor publicaties uit de zwemwereld. Dit tafereel houdt daarmee wellicht ook verband. De prent is gedrukt met roodbruine inkt en meet 17x12 cm (hxb). Rechtsonder in de druk bevindt zich de datering "1921"; in de benedenmarge rechts de signatuur en links het cijfer "9", waarvan de betekenis mij onduidelijk is.

Jean-Paul Vroom: Stoelontwerp bij venster

Wederom een kopergravure van bescheiden formaat, 11x8,9 cm (hxb). Een tekentafel met daarop het ontwerp van een stoel staat bij een raam dat uitkijkt op een niet nader te identificeren haven. Wellicht hebben we te maken met een boekillustratie, want Vroom heeft een aantal boekuitgaven van illustraties voorzien, ook in de kopergravure-techniek. Het prentje is rechtsonder gesigneerd in potlood, datering ontbreekt.